EntellektuelForum

Alemdar · Tarih: Sal Nis 05, 2011 10:39 pm Mesaj konusu: Enflasyon “rekoru”nda kuşku

Enflasyon “rekoru”nda kuşku
05.04.2011

TÜİK'in açıkladığı enflasyon rakamlarının son 41 yılın en düşük seviyesi olduğu ilan edildi. Ancak açıklanan istatistiklerde özellikle üretici fiyatları endeksi ile tüketici fiyatları endeksi arasındaki farkın açılmaya devam ettiği dikkat çekti. Uzmanlar yılın ikinci yarısında fiyatların hızlı artacağında birleşiyor.

Dün Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Mart ayı tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) artış oranı bir önceki aya göre yüzde 0,42, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,99 ve yıllık ortalamalara göre yüzde 7,29 olarak gerçekleşti. TÜFE’deki artışın beklentilerin altında olmasının özellikle yandaş çevreler tarafından “son 41 yılın en düşük enflasyonu” şeklinde propaganda edildiği dikkat çekti.

Öte yandan yine TÜİK tarafından açıklanan üretici fiyatları endeksi (ÜFE) artış oranları ise bir önceki aya göre yüzde 1,22, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10,08 ve yıllık ortalamalara göre yüzde 9,36 oldu.

TÜFE ile ÜFE arasındaki makasın 2010 yılı Aralık ayından bu yana hızlı bir biçimde açılmaya devam ettiği görülüyor.

Türkiye ekonomisinin yüksek düzeyde tekelleşmiş olduğu, dolayısıyla firmaların fiyat yapıcı özelliğe sahip oldukları göz önünde bulundurulursa, üretici fiyatlarındaki artışların tüketici fiyatlarına çabucak yansıdığı söylenebilir. Dolayısıyla kabaca tekellerin maliyet fiyatlarını yansıtan ÜFE’nin genel olarak TÜFE’nin altında seyretmesi normal karşılanmaktadır. Oysa TÜİK’in yayımladığı istatistiklere göre 2010 yılının Ekim ayından bu yana ÜFE sürekli olarak TÜFE’nin üzerinde seyrediyor ve 2010 Aralık ayından bu yana da aradaki makas açılıyor.

Talep yavaşladı mı?
ÜFE ile TÜFE arasındaki makasın açılmasının bir sebebi, üretilen mallara talep olmaması, dolayısıyla üreticilerin maliyet artışlarını fiyatlarına yansıtamamaları olabilir. Oysa Mart sonunda açıklanan 2010 son çeyrek büyüme rakamlarıyla Türkiye’nin “Avrupa’da en hızlı büyüyen ekonomi” olduğunu yine TÜİK ilan etti ve iktidara yakın çevreler tarafından bu veri de bolca alkışlandı. Yani en azından milli gelir rakamlarına göre iç talepte bir yavaşlama olmadığı görülüyor. Kuşkusuz 49 milyar dolar cari açık ve 53 milyar dolar yabancı sermaye girişiyle gerçekleşen büyümenin neresinin büyük bir başarı olduğu ayrı bir sorun olarak ortada duruyor.

Millyet gazetesindeki köşe yazısında ÜFE ile TÜFE arasındaki makasın açılmasına değinen Güngör Uras, bu tuhaflığa işaret ederek şunları söyledi: “2010 yılı son 3 aylık göstergeler tüketici talebinde canlılığı işaret etti. Tüketici talebindeki artış 2011 yılının ilk 3 ayında devam etti. Bunun içindir ki Merkez Bankası tedbirler alıyor. Tüketimdeki artışı frenlemeye çabalıyor. Demek ki içeride tüketici talebi canlı. Buna rağmen tüketici fiyatlarındaki artışın, üretici fiyatlarının gerisinde kalmasını izah etmek çok, hem de çok güç.”

ÜFE ile TÜFE arasındaki makasın açılmasına petrol fiyatlarındaki artışın neden olduğu iddiası ise, bir kez daha talebin canlı olduğu koşullarda maliyet artışlarını fiyatlara yansıtması beklenen tekellerin davranışını açıklamak için yetersiz kalıyor.

Örneğin TÜİK’in açıkladığı endeks rakamlarına göre gıda fiyatları Mart ayında aylık bazda binde 41 oranında azaldı. Oysa tarım sektörü fiyat endeksi aylık bazda binde 68, on iki aylık ortalamada yüzde 18 arttı. Dolayısıyla bugün tüketiciye yansıyan gıda fiyatı gerçekten düşük bir seviyede artmış olsa bile, bunun çok kısa süreli bir durum olduğu kesin.

Enflasyon beklentileri değişmedi
Genel olarak yılın ilk çeyreğinde fiyat artışlarının düşük seviyelerde kaldığı, yaz ve sonbahar aylarında ise enflasyonun tırmandığı bilinen bir gerçek. Zaman gazetesinin bugün “Enflasyonda 41 yıllık rekor” manşetiyle yayımladığı haberde görüşleri aktarılan iktisatçıların demeçleri de tekellerin enflasyonda yıllık bazda önemli bir değişim beklentisi içinde olmadıklarını gösteriyor.

Örneğin Unicredit ekonomisti Güldem Atabay, “Yüzde 8 olan yıl sonu enflasyon beklentimizi değiştirmiyoruz. Bu ayki veriler hoş bir sürpriz. Ancak şubat-mart ayları dip seviyeler, buradan yavaş yavaş enflasyon ve çekirdek enflasyon yükselecek” dedi. Akbank Hazine Ekonomisti Seltem İyigün ise demecinde, “Yurtiçi talep güçlü, ama çok güçlü bir enflasyonist baskı yok. Mart ayındaki munzam karşılıklardaki artış sonrası, MB’nin üzerindeki faiz artırımın baskısı hafiflemişti. Bu ayki veriler de bunu destekliyor. Faiz artırımı ancak yılın 2. yarısında gelecektir” dedi.

Güngör Uras ise aynı yazısını, “TÜFE ile ÜFE arasındaki makas hiçbir zaman açık kalamaz. Er geç, ÜFE artışı TÜFE’ye yansır. Demek ki, önümüzdeki aylarda tüketici fiyatlarında ciddi artışlar olabilecek” cümlesiyle tamamladı.

Korkut Boratav ise Pazar günü soL’da yayımlanan köşe yazısında milli gelir istatistiklerini değerlendirerek, aynı sonuca başka bir zeminden hareketle işaret etmekteydi: “Krizin yarattığı kapasite daralması adım adım telâfi edildikçe, dış kaynak girişleri üretim artışlarından çok, enflasyona veya finansal sistemde balonlaşmaya yol açacaktır. Hükümet ve merkez bankası, bu nedenle tedirginleşmektedir.”

Kısacası “41 yıllık rekor”un bir propagandadan ibaret olduğunu bizzat yandaş basının aktardığı demeçler de teyit ederken, ÜFE’nin artış hızı seçimden sonra hızlı fiyat artışlarının geleceğini haber veriyor.

(soL - Ekonomi)
http://haber.sol.org.tr/ekonomi/enflasyon-rekoru-nda-kusku-haberi-41086
_________________
Bir varmış bir yokmuş...