EntellektuelForum

Alemdar

En kısa haliyle Marx'ın kriz teorisi
Selçuk Salih Caydi
13.2.17

1. Türkiye'ye geldiğimde en dikkatimi çeken konu, Solcu/Marksist "namlı" tonla entelin "Kapitalizm"in adını bile ağızlarına almamalarıydı.

2. Radikal'de çıkan ilk yazım bu konudaydı...
Türkiye'de liberattırmatik Sol enteller Marx'ı, kapitalizmi konuşmuyordu, -Alaton konuşuyordu!

3. 2008 krizi geldi, Avrupalı bankerler bile "Kapitalizmin krizi"ni tartıştılar, hatta Marx moda oldu, köşeli Sol Türk enteli gene ilgisizdi.

4. Günün baş sorunu sistem krizini biçok ünlü ekonomist (ABD'nin eski maliye bakanı Lawrence Summers bile) Marx'ın kriz teorisiyle açıklıyor.

5. Marx, kriz teorisini, "Kapital"in 3. Cildinde anlatır ve kapitalizmin çok uzun bir zaman dilimindeki gelişimini görebildiğinden önemlidir.

6. Mümkün olan en kısa haliyle, Marx'ın kriz teorisi, zaman içinde yatırımlardan giderek daha az kâr/kazanç elde edileceğini anlatır.

7. Ekonominin gelişimi içinde yapılan büyük yatırımlar gittikçe daha az kâr getirir, çünkü Kapital, çalışanların sayısından daha hızlı artar.

8. Yani, çalışanlarla kıyaslayacak olursak:
Her işçi başına kazanılan/biriktirilen kapital, her işçinin kazandığından çok daha fazladır.

9. Temel kriz momenti (bugün önemli ekonomistlerin savunduğu haliyle) Kapital müthiş artarken, çalışanların elindeki paranın azalmasıdır.

10. Konunun püf noktası şu:
Kapital artışı patlarken, bu arada üretilen ürünleri alacak para -yani çalışanların parası- azalmış oluyor.

11. Böylece firmalar, o azalmakta olan tüketici parasını çekebilmek için daha sofistike ürün, daha büyük yatırım mecburiyetine mahkum oluyor.

12. Marx'ın daha 19'uncu yüzyıl ortasından bugünü gördüğü nokta şu:
Biryerden sonra, üretime yatırım yapmak anlamsızlaşıyor zira kâr çok az.

13. Marx kriz teorisinde, kapitalistlerin bir yerden sonra (üretim adına) yatırım yapmayacaklarını, yatırımları boykot edeceklerini söyler.

14. Tabii bunun sonu -önce- üretimi falan bırakıp paraya para kazandırma spekülasyonculuğu, havacıva "ökönomisi"dir. Devamı Domino tipi Kriz.

15. Sistem kar marjını yükseltebilmek için devasa akıl-fikir gücünü harekete geçirip öyle yatırımlar yapmalı ki, buna deysin. E "deymiyor!"

16. Konuyu daha konuşacağız elbette. Ama "Üretim şart" deyip duran kellifelli Politika/Ökönomi esnafının bu teoriyi hiç duymadığı kesin!..

Kaynak: Konstantiniye Notları
_________________
Bir varmış bir yokmuş...