EntellektuelForum

Alemdar · Tarih: Prş Ksm 18, 2010 7:16 pm Mesaj konusu: Özbekistan

Özbekistan’da yeni lider- yeni bir dönem
Prof.Dr. M.Seyfettin Erol
01.12.2016

Avrasya coğrafyası; Soğuk Savaş sonrası dönemde, özellikle de 11 Eylül ile birlikte yoğun bir güç mücadelesine sahne olmaya devam ediyor. Afganistan sonrası yönünü Kuzey Afrika-Ortadoğu’ya çeviren “Son Büyük Oyun”, daha önceki yazılarımızda da altını çizdiğimiz üzere bir kez daha istikameti bu merkez coğrafyaya çevirmeye başlamış durumda.

Başlangıçta doğrudan askeri müdahalelere sahne olan bölge, sonrasında aşamalı bir şekilde yerini dolaylı yöntem-araçlarla bırakmış olan bir güç mücadelesi ile karşı karşıya bulunuyor. Bu yöntemlerin başında da geçiş sürecinde bulunan ülkeleri önce iktisadi-siyasi açılardan istikrarsızlaştırıp, sonrasında ise “milli irade” soslu “sokak darbeleri” üzerinden bir iktidar değişikliği gerçekleştirmek geliyor.

Bu yöntemde kullanılan gözde araçlar ise bir takım Sivil Toplum Kuruluşları (STK), uluslararası “bağımsız” örgütler ve onların bölgedeki yerli uzantıları. Bu tür yapıların kullandıkları en etkin malzeme/gerekçe ise, bu ülkelerdeki “demokratikleşme süreçleri” ve bu bağlamda “seçimler”. Son 10-15 yılda bu coğrafyada seçimler tam manasıyla bıçak sırtı gidiyor. Dolayısıyla her bir seçim kendi içerisinde fazlasıyla önem arz ediyor.
2000’li yılların başına damgasını vuran “Renkli Devrimler/Darbeler” süreci bunun en temel göstergesi. Bu operasyonlara maruz kalmış hiç bir ülkede bugüne kadar bırakın güçlü bir demokrasinin inşasını, var olan önceki istikrar-bütünlük bile tekrar sağlanabilmiş değil. Nitekim bu ülkelerden Gürcistan, Ukrayna ve Kırgızistan’ın hali ortada. Bu ülkeler, gelinen aşama itibarıyla ya bölünmüş-bölünmek üzere ya da halen bir iç savaş endişesini ara ara kendisini gösteren çatışmalarla derinden hissediyor.

Bu müdahalelerden birisi de Mayıs 2005’te Özbekistan’ın Andican şehrinde, sınırdan geçen ve “Akramiler/Ekremiler” adı altında faaliyet gösteren bir tabela terör örgüt ile gerçekleştirilmek istenildi. Özbekistan’ın ilk Devlet Başkanı rahmetli İslam Kerimov’un tabiriyle “Kırgızistan Modeli” bu ülke üzerinde tatbik edilmeye çalışıldı. Sonrası malum. “Renkli Devrimler/Darbeler” Özbekistan’da duvara tosladı. Özbek halkı kendi iradesine yönelik herhangi bir dış müdahaleyi kabul etmeyeceğini çok net bir şekilde ortaya koydu, ülkesine sahip çıktı ve oyunu bozdu.

Özbekistan’da “4 Aralık” Seçimleri

Özbekistan birkaç gün sonra yeni bir seçime gidecek. Şu ana kadar ülke fazlasıyla sakin. Ümit edilir ki seçim günü ve sonrasında da bu huzur devam eder. Özbekistan seçimleri, bölge üzerindeki küresel güç mücadelesinin bir parçası olmamalı. Özbekistan’daki yönetim ve Özbek halkı üzerinde bir baskının olmaması bu açıdan oldukça elzem. Yeni bir lider ve yeni bir dönem açısından bu fazlasıyla gerekli. Dolayısıyla bu seçim süreci, en az bundan öncekiler kadar önemli.

Evet, Özbekistan/Özbek halkı yeni döneme güçlü bir demokrasi anlayışı ve sandıktan çıkacak yeni bir liderlik ile geçmek istiyor. Bunun için ülkedeki seçim süreci aynı zamanda ülkedeki demokratikleşme sürecinin geldiği aşama adına da önemli bir sınav olarak kabul ediliyor. Bu noktada sandık; ülkede son 25 yılda gerçekleştirilen reformlar, eşitlik, özgürlük, şeffaflık ve demokrasi ilkelerine uygunluğun geldiği aşamayı test etme adına önemli bir gösterge.

Orta Asya’nın en büyük nüfusuna sahip Özbekistan’da yapılacak devlet başkanlığı erken seçiminde 21,5 milyon Özbek seçmenin oy kullanması bekleniyor. Merkez Seçim Komisyonu Başkanı Mirzo-Uluğbek Abdusalomov, Taşkent’te düzenlediği basın toplantısında ülke genelinde 14 seçim bölgesi oluşturulduğunu, yurtdışındaki Özbek vatandaşlarının oy kullanabilmesi için de 20’den fazla ülkede 44 seçim sandığının kurulduğunu açıkladı. Yurtdışında kurulacak sandıklardan birisi de, Ankara’da Özbekistan Büyükelçiliği’nde...

Bu kapsamda Özbekistan Cumhuriyeti Devlet Başkanlığı seçimini izlemek üzere uluslararası gözlemcilerin ülkeye gelmesi ve verecekleri rapor, hiç kuşkusuz oldukça önemli. Özbekistan’daki mevcut geçiş yönetimi olası bir takım spekülasyon ve eylemlerin önüne geçmek ve bu noktada seçimlerin bağımsız ve tarafsızlığını uluslararası toplumun da görmesini sağlamak için daha önceki seçimlerde de olduğu gibi, bu seçimler için de çok sayıda uluslararası gözlemciyi ülkeye davet etmiş durumda.

Bu çerçevede, Özbekistan Merkezi Seçim Komisyonu 18 Eylül’de, başta Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) olmak üzere, Batılı birçok demokratik kurum, insan hakları örgütleri, BDT, ŞİÖ vb. kurumlar ve 40’tan fazla ülkeden 400 civarında gözlemciye kapıları açmış durumda. Bunlardan AGİT bir süredir çalışmalarını devam ettiriyor ve şu ana kadar da bir şikâyetleri, rahatsızlıkları söz konusu değil.

Özbek Halkı “Shavkat Mirziyoyev” diyor...

Kerimov sonrası ülkenin başına kimin geçeceği bu seçim sonucunda ortaya çıkacak. Özbek halkının buradaki temel beklentileri oldukça önemli: “Güçlü bir ekonomi, güvenlik-istikrar, demokratik reform sürecinin devamı ve tüm bunları başarıyla-kararlılıkla gerçekleştirecek güçlü bir yönetim ve elbette liderlik.”

Bu konuda da tecrübe hiç kuşkusuz oldukça önemli. Dolayısıyla seçim sonuçlarını büyük ölçüde tecrübe belirleyecek gibi. Bu noktada da ülkede yapılan kamuoyu yoklamalarında Kerimov döneminin ekonomi başta olmak üzere, izlenilen birçok politikanın arkasındaki mimar ismi Başbakan Shavkat Mirziyoyev (şu anki geçiş dönemi lideri) ön plana çıkıyor.

Özellikle de ekonomi, güvenlik ve komşu ülkeler ile geliştirdiği iyi-güçlü ilişkiler fazlasıyla dikkat çekici. Mirziyoyev döneminde blok dışı, dengeye dayalı, ülke bağımsızlığını, refah ve istikrarının ön planda tutan güçlü bir dış politika anlayışının devam edeceği hususunda en ufak bir şüphe görünmüyor.

Sayın Shavkat Mirziyoyev’in ülke içinde tanınıyor ve seviliyor olması kadar, ülke dışında da itibarı ve tanınırlığı oldukça yüksek. Yeni bir lider olarak Özbekistan adına yeni bir sayfa açacağına kesin gözüyle bakılıyor. Bu noktada Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Özbekistan ziyaretine yaklaşımı ve ortaya koyduğu kardeşlik oldukça önemli bir gösterge olarak kabul edilebilir.

Bu seçimlerin başta Özbek halkı olmak üzere, tüm Türk-İslam âlemine hayırlar getirmesi en büyük dileğimiz. Türkiye dün olduğu gibi bugün ve yarın da kardeş Özbek halkının yanında yer almaya devam edecektir. Bundan hiç kimsenin en ufak bir tereddüdü olmasın.
Kaynak: Millî Gazete

Özbekistan'da namaz kılmak yasak
20 Kasım 2011
Özbekistan dikta ile yönetiliyor!

Özbekler Birliği Genel Başkanı Alibay Yolyahşi, Özbekistan’ın dikta ile yönetildiğini söyledi. Yolyahşi, bugün Özbekistan’ın dünyanın en zalim diktatörü İslam Kerimov’un zulmü altında olduğunu ifade ederek; “Özgür bir yaşam istiyoruz” dedi.

Özbekler Birliği Genel Başkanı Alibay Yolyahşi, Özbekistan’ın dikta ile yönetildiğini söyledi. Alibay Yolyahşi, Akit’e Özbekistan’ın şu anki durumu hakkında açıklamalarda bulundu. Yolyahşi, Özbekistan’ın 20 yıl önce siyasi olarak bağımsızlığına kavuştuğunu ama halkın özgür olmadığını söyledi. Bugün Özbekistan’ın dünyanın en zalim diktatörü İslam Kerimov’un zulmü altında olduğunu ifade eden Başkan Yolyahşi; "Bu sebeple maziye dönüşen 20 yıllık sürede ülkede herhangi bir ekonomik, siyasi ya da sosyal bir gelişme olmadı. Aksine Kerimov ve onun kızlarının hiç kimse ve hiçbir kanun ya da kaideyle sınırlanmayan dikta yönetimi kök saldı" dedi.

“HUKUKSUZLUK KORKUNÇ BOYUTLARA ULAŞTI”

Özbekistan’ın Kerimov ve kızları ile onların uşaklarının şahsi kazanç menbaına dönüştürüldüğünü vurgulayan Yolyahşi, "Kerimov, kızları ve uşakları; yasaları, kanun ve nizamları açıkça çiğnemeye başladı. Sonuçta, yolsuzluk, organize çıkar grupları, hırsızlık, kumarbazlık ve fuhuş misli görülmemiş derecede arttı. Ülkeyi adaletsizliğin, insan hak ve hukukunun ayaklar altına alınmasının korkunç boyutlara ulaştığı bir manzara kuşattı” diye konuştu.

“ÖZGÜR, AÇIK VE ADİL SEÇİMLER YAPILSIN”

Özbek halkının adalet, özgürlük ve demokrasi istediğini belirten Yolyahşi, sonuç olarak özgür bir yaşam istediklerini vurguladı. Yolyahşi, Özbek halklarının taleplerini şu şekilde sıraladı: "Bütün antidemokratik yasaklar kaldırılsın. Gerçek basın ve ifade özgürlüğü sağlansın. Siyasi mahkûmlar serbest bırakılsın. Sürgündeki muhalif parti ve grupların ülkeye dönmesi için bütün yasal ve siyasi, ekonomik şartlar oluşturulsun. Herkes için makul sayılabilecek bir süre içerisinde bütün muhalif teşkilat, parti ve hareketlerin hiçbir engellemeyle karşılaşmadan katılabileceği şekilde, ülkenin bütün resmi organları ve devlet başkanlığı için özgür, açık ve adil seçimler yapılsın."

Özbekler Birliği’nden gazetemiz Akit’e nezaket ziyareti gerçekleştirildi. Özbekler Birliği Genel Başkanı Alibay Yolyahşi, Başkanvekili Adem Çevik, Başkan Yardımcısı Timur Salih’ten oluşan heyet, ziyaretinde İcra Kurulu Başkanımız Mustafa Karahasanoğlu ile görüştü. Alibay Yolyahşi ziyarette, Özbekler Birliği isimli bir dernek kurduklarını söyledi. Özbekistan ile ülkemiz arasında bir köprü kurmayı amaçladıklarını kaydeden Yolyahşi, derneklerinin genel merkezinin bugün Ümraniye Dudullu’da açılışının yapılacağını belirtti.
Hüseyin Kulaoğlu / Yeni Akit

ABD'den Özbekistan'a Sıkı Markaj
18 Kasım 2010
ABD, Özbekistan'ı yakın markaja aldı. Taşkent, bir hafta içerisinde ABD’den üst düzey ikinci konuğu ağırladı.
Geçtiğimiz hafta Taşkent’te gelen ABD Dışişleri Bakanının Güney ve Orta Asya'dan Sorumlu Yardımcısı Robert Blake’ten son sonra, bu kez ABD Merkez Kuvvetler Komutanı (CENTCOM) Orgeneral James Mattis geldi.
Konuyla ilgili ABD’nin Özbekistan Büyükelçiliği'nde yapılan açıklamada Mattis’in Özbekistan Savunma Bakanı Kabil Berdiyev ile bir araya geldiği belirtildi.
Diğer bazı hükümet ilgilileri ile de görüşen Mattis’in Özbek tarafla ağırlıklı olarak Afganistan’daki son durumu konuştuğu kaydedildi.
Bu arada ziyaret sonrasında ABD ile Özbekistan arasında güvenlik alanında 2011’i kapsayan askeri işbirliği programı imzalandı. Program 2011 mali yılı kapsamında gerçekleştirilecek, işbirliği, eğitim faaliyetleri ve iki taraf yararına hedeflenen diğer askeri faaliyetleri kapsıyor.
ABD’den en son 9-10 Kasım günleri arasında ABD Dışişleri Bakanı Yardımcısı Blake Taşkent’te temaslarda bulunmuştu.
ABD ile Özbekistan arasında belli aralıklarla peş peşe düzenlenen bu ziyaretler 13 Mayıs 2005’teki Andican olayı sonrasında gerilen iki ülke arasındaki ilişkilerin, son dönemlerde normalleşmesinin göstergesi olarak değerlendiriyor. aktifhaber

30 Özbek İşkencelerle Şehid Edildi
Bağımsız İnsan Hakları Savunucuları Grubu, bu yıl Özbekistan'daki cezaevlerinde işkence yüzünden 39 Özbek'in öldüğünü belirtti.

01 Ocak 2011
Anadolu Haber

Gruptan yapılan açıklamada, Özbekistan’daki cezaevi yetkililerinin, “işkenceyi gizlemek için genellikle mahkumların cesetlerini ailelerine mühürlü tabutlarla teslim ettikleri” ifade edildi.

Açıklamada ayrıca, aralarında onlarca kadının da olduğu 370 kadar barış yanlısı Müslümanın, “radikal” gruplara üye oldukları gerekçesiyle suçlu bulunarak hapsedildiği kaydedildi.

Özbek yetkililer, saygın bir insan hakları örgütü olan Bağımsız İnsan Hakları Savunucuları Grubu’nun araştırmasıyla ilgili bir açıklamada bulunmadı.
_________________
Bir varmış bir yokmuş...