EntellektuelForum

Alemdar · Tarih: Pts Arl 05, 2011 6:22 pm Mesaj konusu: İstanbul’da kaç tekke vardı?

İstanbul’da kaç tekke vardı?
Doğan Pur
01 Aralık 2011

Elimizdeki bir eserde kapanmadan hemen önce İstanbul tekkeleri anlatılmış.

30 Kasım 1925
Bundan tam 86 yıl önce “Tekke, zâviye ve türbelerin kapatılması” 30 Kasım 1925 tarihinde kabul edilip 13 Aralık 1925 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmişti. Peki o zamanın İstanbul’unda hangi tarikatin kaç tane tekkesi vardı.
Evliya bendesi Salih Fakiri
Elimizde Yeşilzade Mehmed Salih Efendi’nin hazırladığı Rehber-i Tekâyâ isimli bir eser var. Tekkeler hakkında çok önemli bilgiler var bu kitapta. Erzurumlu Yeşilzâde Mehmed Sâlih Efendi “Yeşil Hoca” diye meşhur olmuş Şeyhu’l-Kurrâ Mustafa Niyazî’nin oğludur. Yeşilzâde, Erzurum’da Cafer EfendiMahallesinde 1874 yılında doğmuştur. Erzurum Mülkiye Rüşdiyesini bitirdi. Döneminin meşhur âlimlerinden tefsir, hadis, fıkıh ve hüsn-ü hat dersleri aldı. 1897 yılında şer’î hukuk ve cezâ muhâkemeleri usûlü okuyarak 1889-1901 arasında iki yıl avukatlık yaptı. Daha sonra on iki yıl kadar muallimlik yaptı. Döneminin hareketli siyasî mücadelelerine de katılan Yeşilzâde Mehmed Salih Efendi, 1917 Rus saldırısı sırasında ailesi ile birlikte İstanbul’a göçtü. Geçim sıkıntısı sebebiyle de oradan Bursa’ya geldiler. 1919 yılında Bilecik mebusu seçildi. 1954 yılında vefat etti. Kabri, Merkez Efendi Haziresinde, Rufai Şeyhlerinden Kenan Rufai’nin kabrinin hemen yanında yer almaktadır. Kabir taşında; Ya Rahim/Evliya bendesi/Erzurumlu Yeşil/oğlu Muhammed/Salih Fakiri/4-7-1954 yazıyor.
Ahlâk mektebi tekkeler
Yeşilzade Mehmed Salih Efendi bu eserinde der ki: “Bilmeyenler ne derse desinler, bilenlerce malumdur ki: Bütün tarîkatler ve tarîkatçılar “âtıl-bâtıl” insanları gaflet uykusundan uyandırarak gayrete, şevke getirir, umum müntesiblerine zühd-i sâlûsâne yerine “din aşkı=iman zevki=hakikî İslâm kardeşliği, vatan duygusu” bahş ider, beşeriyyeti kötü hâllerden uzaklaştırır, insanları birbirine sevdirir. Tekkelere, zâviyelere gelince; bu ruh-nevâz merhamet ocakları “garibler, bîkesler, yurtsuz, yuvasızlar için tesellî evi, ahlâk mektebi, irfan medresesi, himâye ocağı olarak vücûda getirilmiştir.” Bu çatı altında birleşen ve dervîş olanlar birbirini kardeş telâkkî ider, burada kimse kimseye tefâhur, teazzum itmez, idemez. “Allah için muhabbet-şefkat-muâvenet” gibi âlî hasletler ancak ve ancak bu merhamet binâlarında-kerem evlerinde pâk ve nezih insanların fikirlerine zerk idilir, insanlara hakikî insanlık duygusu, mebde’ ve meâd ilmi, ma’rifetü’n-nefs esrârı buralarda anlatılır. Pîr ocaklarında, meşâyıh nezdinde perverde olmayanlar, tarîkat-ı âliyyeye intisab itmeyenler, manevî zevkten mahrumdur vesselâm. 1335/1919 Erzurumlu Yeşilzâde Mehmed Sâlih
İstanbul’daki tekke sayısı
Yeşilzade Mehmed Salih Efendi’nin hazırladığı bu Rehber-i Tekâyâ isimli eser ellialtı sayfadır. Tekkelerin ve tarikatların adlarına göre düzenlenmiştir. Bu esere göre o dönemde İstanbul’da bulunan tekkelerin sayısı.
Kadiriyye 68 tekke
Rıfâîyye 38 tekke
Nakşîbendiyye 63 tekke
Mevlevîyye 5 tekke.
Bedevîyye 8 tekke
Şâzelîyye 3 tekke
Bayrâmiyye 5 tekke
Gülşenîyye 3 tekke
Uşşâkîyye 5 tekke
Sinâniyye 4 tekke
Halvetiyye 12 tekke
Sa’diyye 32 tekke
Şabaniyye 26 tekke
Celvetîyye 22 tekke
Sünbüliyye 23 tekke
Cerrâhîyye 14 tekke
Bektaşîyye 12 tekke imiş. Bugün kaçı kalmıştır yadigâr Allah bilir!
http://www.dunyabizim.com/
_________________
Bir varmış bir yokmuş...