EntellektuelForum Forum Ana Sayfa EntellektuelForum

 
 SSSSSS   AramaArama   Üye ListesiÜye Listesi   Kullanıcı GruplarıKullanıcı Grupları   KayıtKayıt 
 ProfilProfil   Özel mesajlarınızı kontrol etmek için giriş yapınÖzel mesajlarınızı kontrol etmek için giriş yapın   GirişGiriş 

Çavuşlu Teşvikiye Medresesi Para Vakfı

 
Yeni başlık gönder   Başlığa cevap gönder    EntellektuelForum Forum Ana Sayfa -> OSMANLI TARİHİ
Önceki başlık :: Sonraki başlık  
Yazar Mesaj
Ekim



Kayıt: 21 Arl 2007
Mesajlar: 2634
Konum: Kanada

MesajTarih: Cum Oca 01, 2010 9:42 pm    Mesaj konusu: Çavuşlu Teşvikiye Medresesi Para Vakfı Alıntıyla Cevap Gönder

Çavuşlu Teşvikiye Medresesi Para Vakfı
AYHAN YÜKSEL

Osmanlı döneminde Görele kazasına bağlı bir köy, bugün bir belde statüsünde olan, yabancı seyyahlardan Mordtmann’ın Tschauschlü, Hamilton’un Chaousli imlası ile yazdıkları, kayda değer bilgi vermedikleri Çavuşlu adına, antik çağda ve XV. ve XVI. yüzyıllara ait tahrir kayıtlarında rast gelinmez. İleriki yıllarda Görele voyvodası olan Kuğu-oğulları ailesi ile öne çıkan Çavuşlu; Giresun yöresinde Bulancak, Piraziz, Espiye gibi bir iskele-pazar olarak kurulup gelişme gösteren yerleşim yerlerinden birisidir [1]. Osmanlı-Safevi mücadelesinden (1578-1590) sonra asker ve mühimmat sevki nedeniyle önem kazanan ikinci derece iskeleler arasında, 1594-1595 yıllarında düzenlenen bir listeye göre Çavuşlar [Çavuşlu] da vardır [2].

Bir iskele olarak kurulup gelişen Çavuşlu’dan, XIX. yüzyıl başlarında bölgeden geçen Bijişkyan da bahseder [3]. Çavuşlu’nun bir iskele olarak gelişme gösterdiği, dönemin Osmanlı belgelerinden de anlaşılır. İskele olarak gelişme gösteren Çavuşlu’da buna paralel olarak bir hafta pazarı kurulması gündeme gelmiştir. Buna dair belgeye göre, “Çavuşlu iskelesi”nde Salı günü bir hafta pazarı kurulması için ahali tarafından verilen dilekçe Şurâ-yı Devlet’te görüşülerek karara bağlanmış, bu karar üzerine pazarın tesis edildiği Trabzon vilayetince Şurâ-yı Devlet’e, yani Danıştay’a arz edilmişti (30 Ağustos 1297/11 Eylül 1881) [4].

Çavuşlu iskelesinde hafta pazarı kurulması kararından sekiz yıl sonra da, hayır sahipleri tarafından yaptırılan Teşvikiye medresesinin öğrenimi için para vakfedilmesi gündeme geldi. Para vakıfları, dini amaçlarla belirli bir miktarda nakit parayı dağıtmak isteyen varlıklı kişiler tarafından kuruluyordu. Para vakıfları Fatih Sultan Mehmed döneminden itibaren uygulanmış ve Cumhuriyetin kuruluş yıllarına kadar uygulana gelmiştir [5]. Çavuşlu’da Teşvikiye medresesinin öğrenimi için vâkıf’ın, yani para vakfedenlerin isimlerini ihtiva eden 10 Cemaziyelahir 1306 (12 Ocak 1889) tarihli tescil belgesinin üst tarafında “zîr-i defterde esâmîleri muharrer ashâbü’l-hayrâtın Çavuşlu Pazarı’nda kâin Teşvikiye nâm medresenin tedrisine mahsus nukûd-ı mevkufe defteridir” kaydı bulunmaktadır [6].

Belgeye göre, Teşvikiye medresesi için para vakfedenler Çavuşlu’dan 27 (% 38.03), Gülef’ten 23 (% 32.40), Yeniköy’den 17 (% 23.95), Şah Ali’den 2 (% 2.81), Heri’den 2 (% 2.81) olmak üzere 71 kişidir. Vakfedilen para miktarı 4010 guruştur. Bunun 1560 guruşu (% 38.90) Çavuşlu, 1125 guruşu (% 28.05) Gülef, 1025 guruşu (% 25.56) Yeniköy, 200 guruşu (% 4.99) Heri, 100 guruşu (% 2.50) Şah Ali köylülerince karşılanmıştır. Toplanan 4010 guruş, vekil Kuğu-zâde Mehmed Numan Efendi tarafından vakfa mütevelli tayin edilen müderris İbrahim Efendi’ye teslim edilmiştir. İbrahim Efendi, mütevelli olarak 20 guruş ücret alacak, % 10 üzerinden işletilerek hasıl olan gelirinin % 80’i medrese müderrisine verilecek, müderris de bu meblağı medresenin öğrenim masraflarına harcayacaktır.

PARA VAKFEDENLERE AİT LİSTE:

Çavuşlu köyü

Kurd-zâde [Mehmed] Numan Efendi, 100 guruş; Tüysüz-zâde İbrahim Hakkı Efendi, 100 guruş; Hacı Hasan-zâde Abdullah Ağa, 50 guruş; Emanet-zâde Ahmed Ağa, 50 guruş; Hoca-oğlu Ali Reîs, 50 guruş; İmam-oğlu Temel Ağa, 50 guruş; Hacı İzzet-zâde Abdülhamid Efendi, 50 guruş; Gül-oğlu Ali Ağa, 50 guruş; Beşe-oğlu Mustafa Ağa, 50 guruş; Gürcü-zâde İzzet Efendi, 50 guruş; Gürcü-zâde Ali Efendi zevcesi, 25 guruş; Emanet-zâde Ahmed Ağa zevcesi, 25 guruş; Hacı Ali-zâde İbrahim Ağa, 50 guruş; Abdullah oğlu Hurşid Ağa, 50 guruş; Kuğu-zâde Tufan Bey, 100 guruş; Berber-zâde İsmail Ağa, 50 guruş; Eyüb-oğlu Ali Efendi zevcesi Fatma Hatun, 50 guruş; Kenan-oğlu zevcesi Nâime Hatun, 100 guruş; Kenan-oğlu Hüseyin Onbaşı zevcesi, 50 guruş; Hacı Ali-zâde Arif Ağa, 100 guruş; Kuğu-zâde Süleyman Bey zevcesi Nokta Hatun, 50 guruş; Osmanbey-oğlu İbrahim, 55 guruş; Osmanbey-oğlu Seyid Ali, 55 guruş; Sofu-oğlu Hasan Ağa, 50 guruş; Yeniçeri-oğlu Hasan Ağa, 25 guruş; Sarı Osman-zâde Hacı Osman Ağa, 100 guruş; Serendi-oğlu Sayid Ağa, 25 guruş.

Yeniköy

Kurd-zâde Hüseyin Ağa zevcesi, 100 guruş; Aydın-zâde Hasan Efendi, 50 guruş; Ahmed oğlu Ahmed, 50 guruş; Memi-oğlu Monla Mustafa, 50 guruş; Hacı-oğlu Abdülhalim, 50 guruş; Hamza-oğlu Abdullah Usta, 100 guruş; Punaz-oğlu Mehmed Ağa, 50 guruş; Genç Ali-oğlu Osman Efendi, 100 guruş; Ali Boz-oğlu Ali Osman Efendi, 50 guruş; Kuğu-zâde Mürsel Bey, 50 guruş; Hacı-oğlu Osman, 50 guruş; Yosma-oğlu Hacı Mehmed Ağa, 50 guruş; Kuğu-zâde Rüstem Bey, 50 guruş; Gökçe-zâde Ali Efendi, 50 guruş; Hacı-oğlu Aziz Reîs, 50 guruş; Müderris Karaman-zâde İbrahim Efendi, 100 guruş; Gökçe-oğlu Osman, 25 guruş.

Gülef köyü

Halil oğlu Monla Halil, 50 guruş; Gürcü-zâde Abbas Efendi, 50 guruş; Sakallı-oğlu Ali Osman Ağa, 50 guruş; Tüysüz-zâde Ömer Ağa, 50 guruş; Elmacı-zâde Salih Ağa, 50 guruş; Musa Alisi-oğlu Abdullah, 25 guruş; Tahmaz-zâde Hüseyin Ağa, 100 guruş; Şirin Ali-oğlu Halil, 50 guruş; Tüysüz-zâde Ahmed Efendi, 50 guruş; Tüysüz-zâde Ömer Ağa, 50 guruş; Mamuç-oğlu Mehmed Ağa, 50 guruş; Ali oğlu Monla Ali, 50 guruş; Şirin Ali-oğlu Yusuf, 25 guruş; Tüysüz-zâde Mehmed Ağa, 50 guruş; Topkara-oğlu Ali Ağa, 50 guruş; Dandan-oğlu Ali Ağa, 50 guruş; Halil-oğlu Mehmed Ağa, 50 guruş; Medik-oğlu Mehmed, 50 guruş; Tenk-oğlu Ali, 25 guruş; Sakallı-oğlu Hasan, 50 guruş; Mamuç-oğlu Hüseyin Ağa, 50 guruş; Ali Usta oğlu Hüseyin, 50 guruş; Elmacı-oğlu Emin Hasan, 50 guruş.

Şah Ali köyü

Fildir-oğlu Mustafa Usta, 50 guruş; Hendi-oğlu Mehmed Reis, 50 guruş.

Heri [=Kekiktepe] köyü

İliksiz-oğlu Hasan Reîs, 50 guruş; Albar-oğlu Hacı Halil Ağa, 150 guruş.

Dipnotlar:

[1] F. Emecen, Doğu Karadeniz’de İki Kıyı Kasabasının Tarihi: Bulancak-Piraziz, İstanbul 2006, s. 17; A. D. Mordtmann D. Ä, Anatolien Skizzenn Und Reisebrife Aus Kleinasien, 1850-1859 (nşr. Franz Babinger), Hannover 1925, s. 411; William J. Hamilton, Asıa Minor, Pontus, and Armenia, London 1842, s. 252.

[2] Yusuf Halaçoğlu, Osmanlılarda Ulaşım ve Haberleşme (Menziller), Ankara 2002, s. 148.

[3] Bijişkyan, Karadeniz Kıyıları Tarih ve Coğrafyası, 1817-1819, (trc. ve notlar: H. Andreasyan), İstanbul 1969, s. 38-40; Salnâme-i Vilayet-i Trabzon, Trabzon 1293, s. 150.

[4] BOA, ŞD, nr. 1834/4.

[5] İsmail Kurt, Para Vakıfları, İstanbul 1996, s. 69 vd; Halil Cin-Ahmet Akgündüz, Türk-İslâm Hukuk Tarihi, İstanbul 1990, II, s. 42-43; Ahmet Akgündüz, İslâm Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi, Ankara 1998, s. 163; Murat Çizakca, İslâm Dünyasında ve Batı’da İş Ortaklığı, İstanbul 1999, s. 115-118.
[6] GŞS, nr. 1339, s. 80.
http://www.gorele.tk/gorele/cavuslu-tesvikiye-medresesi-para-vakfi.html
Başa dön
Kullanıcının profilini görüntüle Özel mesaj gönder
Önceki mesajları göster:   
Yeni başlık gönder   Başlığa cevap gönder    EntellektuelForum Forum Ana Sayfa -> OSMANLI TARİHİ Tüm zamanlar GMT
1. sayfa (Toplam 1 sayfa)

 
Geçiş Yap:  
Bu forumda yeni başlıklar açamazsınız
Bu forumdaki başlıklara cevap veremezsiniz
Bu forumdaki mesajlarınızı değiştiremezsiniz
Bu forumdaki mesajlarınızı silemezsiniz
Bu forumdaki anketlerde oy kullanamazsınız


Powered by phpBB © phpBB Group. Hosted by phpBB.BizHat.com


Start Your Own Video Sharing Site

Free Web Hosting | Free Forum Hosting | FlashWebHost.com | Image Hosting | Photo Gallery | FreeMarriage.com

Powered by PhpBBweb.com, setup your forum now!
For Support, visit Forums.BizHat.com