EntellektuelForum

Ekim · Kayıt: 21 Arl 2007 Mesajlar: 2634 Konum: Kanada

Fener-Balat Yenileme Alanı Projeleri Neyi Amaçlıyor?

Ali Emrah Ünlü - Açık Gazete

Fener-Balat Semtleri bir Sulukule değildir, bir Tarlabaşı hiç değildir.

Fener-Balat Yenileme Alanı projeleri hangi sosyolojik temeller üzerine hazırlanmaktadır?

Ne tür saha çalışmaları yapılmıştır? Semt genelini ilgilendiren, yapı stoğu, tarihsel geçmiş ve sosyolojik yapıyı daha iyi anlayabilmek için sahada rölöve dışında hangi anket çalışmaları yapılmıştır? Bölgedeki gelir durumu nedir? Tarihi Binalarda kaç aile yaşamaktadır? O ailelerin akrabalık durumları nedir? Yenileme alanı sınırları içinde kalan tarihi bina sahipleri kendilerinin ve binalarının gelecekleri için ne düşünmektedirler?

Hazırlanan ve hazırlanmakta olan Fener-Balat yenileme alanı projelerininde çalışan mestektaşlarımızın iyi niyet ile haraket ettiklerinden hiç kuşkum yok; ama sonucun ne yazık ki hem tarihi binalar açışından hem de orada 50 yılı aşkın süredir yaşayan, Fener_Balat ahalisi olarak kabul ettiğimiz insanların geleceği açısından hiç de iyi olmayacağı çok açık.

Çok somut bir örnek verelim.

Fener-Balat Yıldırım Caddesi x kapı nolu binada yaşayan Kastomonu'lu aileyi ele alalım.

Aile reisi köfte arabasında köfte yaparak evini geçindirmeye çalışıyor- oturdukları binayı aile reisi babasının ölümünden sonra payına düşen tarla parası ile almış yıl 1982; Haliç in kokusundan ve hemen sahildeki keşmekeşlikten yaşanmaz bir yer iken Fener-Balat. Söz konusu bina yenileme alanının tam ortasında. Aile reisinin evli iki oğlu da aynı binada yaşıyorlar her biri ayrı katlarda. Yani birinci derece akrabaları ile birlikte kira ödemeden bir mutfaktan çıkan yemek ile 3 aile geçiniyor.

Binaları 3 katlı bir de kısmi bodrum var. Yapım yılı 1890 kargir cumbalı taş süslemeli bir yapı- Filmcilerin en beğendikleri modelden. Şimdi yenileme projesi sonrası duruma bakalım- Belediye aile reisini belediye'ye çağırır. Artık projeler bitmiş "yenileme kurulu" projeleri onaylamış ve artık vatandaşa haber verme zamanı gelmiştir. O ana kadar aile reisinin hiç bir detaydan haberi yoktur.

Aile reisine üç seçenek sunulur:

1. Binanız tarihi eser ;restore edilmesi lazım siz bunu bu projeye göre yaptırın! (Aile reisinin aylık geliri 450 YTL.)
2. Biz (biz burada her ne kadar belediye yani kamu kuruluşu gibi gözükse de aslında müteahhit firma kastediliyor) yapalım ama % 52 sini mülkünüzün bize vereceksiniz yani yarıdan biraz daha fazla.
3. Son şansınız ise bize şu bedel üzerinden binanızı "bize"satın paranızın ilk taksitini x devlet bankasına yatıralım.

Karar sizin düşünün ve bize 1 hafta içinde cevap verin!

Burada Belediye KAMU yararına uygun bir eylem içinde midir?

Belediye yenileme alanı ihalesinde- Hem projeyi hem de uygulamayı (inşaatı) aynı firmaya ihale etmiştir. belediye bütçesinden bir kuruş bile çıkmamaktadır. Yani müteahhit firma projeyi öyle bir ayarlamak zorundadır ki, %52 mülk hakkı ile tüm bu işlerin maliyetini üslensin ve tabii ki bir ticari kurum olduğu için de bir kar elde etsin. Şimdi gelelim bizim aile reisinin durumuna; mülkü sattığı zaman elde ettiği gelir ile İstanbul ili sınırları içinde hep beraber yaşayacakları bir mülk alması mümkün değil. Kendi yaptırma imkanı yok, binanın restorasyonu en az 150.000 YTL'ye mal olacaktır. %52'sini müteahhit firmaya devr ettiği zaman mülkünün yarısı elinden alınacak- tarihi bina hüvviyeti ortadan kalkacak (her kata ayrı giriş) ve 3 aile ile %48'e sığması mümkün olmayacaktır.

Tabii aile reisinin bir hakkı daha var- hiç birini kabul etmemek.

O zaman da Belediye'nin 2006 yılı içinde aldığı Bakanlar Kurulu kararı ve Resmi gazete önüne konulacak- ZATEN tüm alan KAMULAŞTIRILMIŞTIR. Aile reisinin kendi tapulu mülkü için hiç bir söz hakkı bulunmamaktadır.

Burada sormak istiyorum HANGİ KAMU YARARI'ndan bahsediyoruz.

Siz kendinizi aile reisinin yerine koyun ; tapulu malınız elinizden alınmak isteniyor ve yapacak hiç bir şey yok.

Fener-Balat Semtlerinde yıllardır müthiş bir kampanya yürütülmekte; "Burası VATİKAN olmayacak." Patrikanenin varlığı bir korku vesilesi yapılmış ve semt halkı evlerinin ellerinden alınma endişesi içinde yıllar geçirmiştir.

Sormak istiyorum evinizi kim elinizden alıyor bu durumda? Yenileme alanı sakinleri zorla Fener-Balat'ı terk etme tehlikesi ile karşı karşıyadır. Bu projenin ne tarihi dokunun gereği gibi korunması ile ne de semt halkının daha iyi ve sağlıklı bir çevrede yaşatılması ile en ufak bir bağınının olduğunu bizlere düşündürecek bir durum görülememektedir. Proje en başından beri kapalı kapılar ardında semt halkından ve sivil toplumdan GİZLİ yürütülmektedir ŞEFFAF değildir. Bu büyüklükteki bir tarihi dokunun bu şekilde sağlıklaştırılması mümkün değildir. Dünya'nın hiç bir yerinde ( en az gelişmiş ülkeler dahil) bu tarz bir uygulama bulunmamaktadır.

Son olarak bir de durumu tarihi yapı açısından ele alalım;

Söz konusu bina Haliç Sahil Surları üzerinde bulunuyor. Altında binlerce yıllık bir tarih var binanın kendi tarihi değeri yanında. Proje; binayı depremi bahane ederek YIKARAK "restore etmeyi" öngörmüş. Bina yıkılacak ve cephesi mümkün olursa benzetilerek yeniden yapılacak.

Bu nasıl bir KORUMA anlayışıdır. Binayı yıkmadan restore etmek, hatta deprem etkilerine karşı daha dayanıklı hale getirmek mümkün lütfen kimse Üniversitelerden alınan teknik raporların arkasına saklanmasın. Ama amaç koruma-rehabilitasyon-sağlıklaştırma- semt halkını yerinden etmeme olmadığı için YIKMADAN yapılacak bir restorasyon bu işe girmiş müteahhit firmanın işine gelmeyecektir. Elde ettiği %52 payı şu an ettiği değerin çok üstünde satmak zorundadır ki hem tüm giderlerini karşılasın hem de kar elde etsin. Bu durumda KİMİN UMRUNDA söz konusu binanın cumbası, taş sövesi, kornişi, dökme demir giriş kapısı-balkon korkuluğu, ahşap giyotin penceresi, renki camları, kireç sıvası-badanası, nadir sivil mimarlık örneği iç mekan şeması; girişteki kalemişi süslemesi, İngiltere'den ithal 100 yıllık I pureli, güzelim cephesi-iç mekanı.

AMAÇ TARİHİ DOKUYU İÇİNDEKİLERLE BİRLİKTE KORUMAK MI, YOKSA TARİHİ BİNA ARSALARINDAN RANT ELDE ETMEK Mİ?

Cevabı siz verin!